Cố nhà văn Linda Lê (kiều bào Pháp) và “Sóng ngầm”- Nơi hội tụ hai bờ văn hóa

Linda Lê (1963–2022) là một nữ nhà văn người Pháp gốc Việt. Linda Lê sinh trong một gia đình trí thức sống tại Đà Lạt, cha người Việt, mẹ người Pháp. Cha bà là người yêu văn học Pháp, là người có ảnh hưởng lớn đến định hướng văn chương của Linda Lê. Năm 1977, sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, bà cùng mẹ và ba chị em rời Việt Nam sang Pháp định cư theo diện đoàn tụ gia đình. Cha bà ở lại Việt Nam và mất sau đó không lâu. Việc chia cắt này đã để lại một vết thương tinh thần sâu sắc, ám ảnh Linda Lê suốt đời và là một trục chính trong các sáng tác của bà: ly hương, mất mát, vết thương quá khứ.

Nữ nhà văn Linda Lê (1963-2022)– người Pháp gốc Việt

Linda Lê là một trong những cây bút tiêu biểu của văn học Pháp đương đại, một biểu tượng văn học Pháp hậu thuộc địa, đại diện cho thế hệ nhà văn gốc Á viết bằng tiếng Pháp – vừa gần gũi với văn hóa phương Tây, vừa chất chứa vết đau của quá khứ Đông phương với phong cách viết sâu sắc, giàu chất triết lý và nội tâm. Bà nổi tiếng với các tác phẩm xoay quanh chủ đề lưu đày, bản sắc, ký ức và khủng hoảng căn tính. Linda Lê đoạt nhiều giải thưởng văn học danh giá tại Pháp như: Prix Fénéon (1997); Prix Wepler (2009); Prix Renaudot du livre de poche (2011); Prix Prince-Pierre-de-Monaco de littérature (2019). Linda Lê qua đời ngày 9/5/2022, tại Paris đã để lại sự tiếc thương trong giới văn học Pháp và Việt về sự ra đi của một tiếng nói văn học di dân sâu sắc và độc đáo.

Tiểu thuyết “Sóng ngầm” (Lame de fond)

Tựa gốc “Lame de fond” (tiếng Pháp, nghĩa là "Sóng ngầm"), được Linda Le viết trong khoảng thời gian từ 2010 –2012, xuất bản lần đầu năm 2012 tại Pháp bởi Éditions Christian Bourgois, là một trong bốn cuốn tiểu thuyết lọt vào vòng chung kết giải Goncourt 2012 - giải thưởng văn chương số 1 tại Pháp.

Năm 2018, tiểu thuyết “Sóng ngầm” được xuất bản tại Việt Nam bởi Nhà xuất bản XB Hội Nhà văn & Nhã Nam (Hồ Thanh Vân - Bùi Thu Thủy dịch ).

“Sóng ngầm” là một tác phẩm tiêu biểu của Linda Lê, xoay quanh nhân vật Văn – một người đàn ông gốc Việt sống tại Pháp, làm nghề biên tập sách tại Paris và những sóng ngầm tâm lý trong gia đình. Câu chuyện được mở đầu và khép lại bằng lời kể của Văn, người đã qua đời trong một tai nạn và từ cõi âm trở về nhìn lại cuộc đời, những mối quan hệ gia đình và hành trình đi tìm căn tính giữa hai nền văn hóa Việt -Pháp. Mở đầu bằng cái chết của Văn – từ sự ra đi đột ngột đó, câu chuyện được kể lại qua bốn giọng nói luân phiên Văn (từ cõi chết), vợ ông (Lou), con gái riêng của Lou (Lauren), và em gái cùng cha khác mẹ của Văn (Ulma). Qua mỗi lời kể, người đọc khám phá dần những xung đột chìm ẩn, tổn thương quá khứ, sự đổ vỡ trong giao tiếp và cảm giác tha hóa, lạc lõng giữa các thành viên trong gia đình – những con người sống bên nhau nhưng như những "kẻ xa lạ".

Tác phẩm “Sóng ngầm” phản ánh sâu sắc thân phận người nhập cư và khắc họa sâu sắc những xung đột giữa quá khứ và hiện tại, phương Đông và phương Tây, truyền thống và hiện đại, là một bản hòa tấu về tình yêu, gia đình, bản sắc văn hóa./.

Nguyễn Phương/Phòng VHTTXH